Teresa Ribera: "We willen het conflict met de VS niet laten escaleren, maar we willen ook niet naïef zijn."

Teresa Ribera (Madrid, 1969), uitvoerend vicevoorzitter en commissaris voor een schone, eerlijke en concurrerende transitie, werd Ursula von der Leyens rechterhand. Ze kreeg de taak de Europese groene agenda te verdedigen en vastberaden op te treden tegen het ingewikkelde concurrentiebeleid in de turbulente tijden van de regering van Donald Trump. Hij ontvangt La Vanguardia in zijn kantoor bij de Commissie op het hoogtepunt van de handelsonderhandelingen met Washington.

Hij is al ruim vijf maanden in functie. Wat een vijf maanden...

De wereld waarin wij vandaag de dag leven, is totaal anders dan de wereld die wij ons relatief kort geleden voorstelden. De afgelopen maanden hebben we gezien hoe belangrijk het is om de waarde van Europa te verdedigen in een wereld vol uitdagingen, waarin sommige mensen het multilateralisme in twijfel trekken. We zien hoe verschillende partijen energie en handel inzetten als belangrijke wapens in de economische oorlogsvoering, niet alleen als traditionele oorlogswapens, die helaas ook op onze deur kloppen. Ja, ik zit hier dus in een bijzonder uitdagende tijd, maar ik ben er ook trots op dat het een project is waar we hard aan moeten werken.

De komst van Trump Niemand had verwacht dat de Verenigde Staten zo onvoorspelbaar van gedachten zouden kunnen veranderen.

We wisten dat er onverwachte wendingen zouden volgen toen Trump werd verkozen. Was Europa werkelijk voorbereid op wat er kwam?

Niemand had verwacht dat we de afgelopen maanden twee constanten zouden zien. Ten eerste is er de voortdurende uitdaging aan de wereldorde, aan de liberale orde, die tientallen jaren heeft geduurd om op te bouwen en die haar oorsprong vindt in de Verenigde Staten zelf. En ten tweede is er de veranderlijkheid waarmee meningen veranderen over hoe het zich verhoudt tot de rest. Wat we hebben gezien met de beroemde tariefmaatregelen - de abrupte en massale bezuinigingen op de overheidsbegroting, de oprichting van een ministerie om het ministerie van Onderwijs op te heffen, of de opheffing van alle USAID-ontwikkelingssamenwerkingsprogramma's, helaas vooral voor de landen die dat het hardst nodig hebben - werkt niet alleen tegen de wereldwijde stabiliteit, maar ook tegen de vooruitgang in de Verenigde Staten en haar vermogen om invloed uit te oefenen. Daarmee komt de rol die de EU kan spelen op de voorgrond te staan.

De leegte van de Verenigde Staten “Europa loopt voorop in het handhaven van een vreedzame wereld.”

Welke is het?

Uiteraard kan dit niet alles vervangen wat de VS openlaat, maar het plaatst ons wel voorop in de verantwoordelijkheid om een ​​vreedzame wereld te handhaven die gebaseerd is op samenwerking, door andere politieke, economische en handelsrelaties met de rest van de wereld aan te gaan of te versterken, en te proberen ervoor te zorgen dat we zo snel mogelijk kunnen rekenen op degenen die altijd onze partners zijn geweest: de VS.

Is er vooruitgang in de handelsbesprekingen? Wat is Europa bereid te bieden?

Wat wij zien is geen correcte identificatie van de problemen. Zeker, er zijn aspecten van de wereldhandel die verbeterd kunnen worden, maar de oplossing is om met elkaar om de tafel te gaan zitten en te bespreken wat die aspecten zijn. Ook moeten we bespreken of er onevenwichtigheden zijn in de manier waarop deze stromen van goederen en diensten worden geproduceerd. Die zouden de normen voor milieu- en sociale duurzaamheid in gevaar kunnen brengen. Ook kunnen subsidies op een gegeven moment verstoringen veroorzaken in de industrieën van de landen waar deze goederen vandaan komen. Ik denk dat het ideaal is om de onvoorspelbaarheid in de aanvoer van grondstoffen op te lossen. Wat niet kan, is zeggen dat de oplossing voor de problemen van de binnenlandse vraag of van de Amerikaanse industrie afhangt van het opleggen van een importheffing van 50% in Lesotho, een van de minst ontwikkelde landen ter wereld, waar het overgrote deel van de beroepsbevolking werkzaam is in de productie van denim, die van essentieel belang is voor de productie van jeans in de VS. Ik denk niet dat de voorwaarden waaronder president Donald Trump zijn relatie met anderen heeft opgebouwd, de voorwaarden zijn voor een evenwichtige onderhandeling. Ook geeft hij niet eens aan waar de problemen zich zouden kunnen voordoen. Gelukkig is de VS goed voor ongeveer 13% van de wereldhandel.

Handelsoorlog “Wat wij zien is geen correcte identificatie van de problemen.”

En de rest?

De rest van de wereld bestaat voor 87% uit mensen die blijven praten en afwachten wat er gebeurt. De relatie met de VS en de EU is erg belangrijk. Wij hebben er geen belang bij om conflicten te laten escaleren, maar we mogen ook niet naïef zijn en we gaan ook niet passief zitten wachten tot er ongunstige voorwaarden aan onze sector worden opgelegd. Twee mensen kunnen niet vechten als de een dat niet wil. Maar als de een dat wel wil, moet de ander bereid zijn zichzelf te verdedigen.

Is de weg naar een oplossing van het conflict dezelfde als die in China en het Verenigd Koninkrijk?

De enige overeenkomst die is gesloten, is met het Verenigd Koninkrijk. Er zijn nog geen definitieve afspraken gemaakt met China, maar we zien wel een de-escalatie. De markten hebben dit zeer gewaardeerd. We zien hoe de Amerikaanse obligaties op de middellange termijn op een gegeven moment aan kracht inboetten, hoe de dollar aan kracht begon te verliezen en hoe de Mexicaanse peso en andere markten daarentegen juist aan kracht wonnen. De ruimte die verlaten wordt, wordt ingenomen door anderen, zowel in politieke zin, zoals de EU, China of derde partijen, als in economisch opzicht. Waarschijnlijk wordt ook rekening gehouden met de economische impact op de Amerikaanse samenleving en Amerikaanse investeerders, wat uiteindelijk een zeer sterke prikkel vormt om de maatregelen te heroverwegen.

Wapenstilstand met China “De impact op de Amerikaanse samenleving is een prikkel om maatregelen te heroverwegen.”

We bereiden ons voor op een mogelijke lijst met tarieven op goederen, maar worden ook diensten aangepakt?

Het is één van de grote paradoxen. Het team van het Witte Huis heeft de onevenwichtigheden in de handelsbalans van goederen als referentie genomen, waarbij de EU een licht bevoordeelde positie heeft, aangezien zij concurrerende, hoogwaardige goederen produceert die op de Amerikaanse markt komen. Als dezelfde analyse wordt uitgevoerd op de handelsbalans van de dienstensector, verandert de situatie. Wij verbruiken meer diensten uit de VS dan zij afnemen van diensten uit de EU. Dat heeft veel te maken met het succes van de digitale economie, waarin Amerikaanse bedrijven een uitstekende positie hebben, met energiediensten en met financiële diensten. Ik denk dat het een vergissing is om dit soort verwijzingen als uitgangspunt te nemen bij het opleggen van belemmeringen voor de vrijhandel.

Er is een EU-China-top gepland. Bent u bang voor een lawine aan Chinese producten na de tarievencrisis? Moet Europa dichter bij Beijing komen?

Wanneer men de relaties van vrede, samenwerking en verbetering van de kwaliteit van het leven wil versterken, moet men met iedereen praten. Wij moeten standvastig optreden wanneer er sprake is van schendingen van het internationaal recht, het Handvest van de Verenigde Naties of eerder overeengekomen regels. Tegelijkertijd hebben de Europese autoriteiten een duidelijke verplichting, en dit is ook een van de verantwoordelijkheden die ik binnen mijn rechtsgebied heb, om zeer transparant en strikt te zijn ten aanzien van het gebruik van staatssteun en subsidies. Wij eisen van onze sector een hoog niveau van bescherming van werknemers. Wij accepteren geen onwaardige of slecht betaalde arbeidsomstandigheden en eisen bovendien een hoog niveau van sociaal-ecologische bescherming. En als industrieën zich aan de regels houden, is het heel belangrijk dat iedereen die geïnteresseerd is in deelname aan onze markt, een regime heeft dat garandeert dat zij zich aan dezelfde regels houden. We moeten met China blijven praten, we moeten elkaar op alle vlakken begrijpen, maar we moeten ook standvastig zijn wanneer dat nodig is.

Bureaucratie Het heeft geen zin om de economische context te misbruiken om de groene agenda op de lange baan te schuiven.”

Apple en Meta kregen onlangs boetes van respectievelijk 500 miljoen en 200 miljoen dollar. Zijn deze bedragen voldoende om deze nieuwe digitale oligarchie te stoppen? Was er een verleiding om ze uit te stellen om Trump niet boos te maken?

Het gaat hier om de invoering van nieuwe wetgeving, de richtlijn die de goede werking van digitale markten reguleert. Die is juist aangenomen omdat boetes voor gedrag dat de goede werking van de markt verstoort, niet voldoende zijn om dat gedrag te corrigeren. Ze betaalden de boete, hoe hoog die ook was, maar ze brachten geen enkele verandering aan in hun bedrijfsmodel. Daarom besloten we het andersom te doen. Stel regels op waarmee we vooraf kunnen vaststellen wat wel en niet kon, en welke regels we moeten respecteren. En daarin schuilt de belangrijkste verandering met betrekking tot de digitale markt: juist om te voorkomen dat zulke hoge marktconcentraties ontstaan. Dit is de economische realiteit van vandaag de dag en het beperkt de mogelijkheden van nieuwe aanbieders om innovatieve producten aan te bieden en de mogelijkheid voor consumenten om te kiezen tussen verschillende opties. Deze regeling is iets meer dan een jaar van kracht en kan gedrag dat langer dan dat jaar duurt, bestraffen. Wij hebben verschillende dingen gedaan.

Zakelijke partners “We moeten met China blijven praten, maar we moeten ook standvastig zijn wanneer dat nodig is.”

Welke zou je benadrukken?

Ten eerste hebben we in kaart gebracht welke verbeteringen er al hebben plaatsgevonden. De mogelijkheid om bijvoorbeeld een van de standaardbrowsers te verwijderen en te kiezen voor een andere browser, heeft het voor andere browsers met een kleiner marktaandeel gemakkelijker gemaakt om een ​​veel grotere aanwezigheid te verwerven. U bent niet langer gebonden aan de browser die Apple u aanbiedt of voorstelt wanneer u een iPhone koopt. Wat is er aan de hand? Er zijn twee gevallen geweest waarin wij van mening waren dat er een overtreding werd begaan. We hebben voldoende bewijs verzameld om een ​​sanctie op te kunnen leggen. Maar er is een tweede onderdeel dat erg belangrijk is om de zorgen die het oproept weg te nemen: er wordt een deadline gesteld waarbinnen aan de regels moet worden voldaan. Indien na deze termijn nog steeds niet aan de regels is voldaan, kunnen de mededingingsautoriteiten dwangsommen opleggen voor elke dag dat de overtreding voortduurt. Dat wil zeggen dat er een duidelijke prikkel is om te voldoen.

Financiering "Ik was verrast door de beoordeling van de steun aan twee Belgische kerncentrales."

De Europese Commissie wil de bureaucratie verminderen om bedrijven te helpen concurrerend te worden. Daarom heeft ze de milieuverplichtingen versoepeld. Ze gaven de auto-industrie meer tijd om te voldoen aan de emissienormen. Bent u bang voor de groene agenda?

Tijdens de vorige termijn hebben we een heel belangrijk doel bereikt: duidelijke doelstellingen en een gedeelde visie over waar we naartoe willen. In deze termijn is het onze plicht om een ​​zeer belangrijke transformatie van de economie te verdiepen en een manier te vinden om deze doelen haalbaar te maken. Ik zou zeggen dat dit een grote herstructurering is van veel stukken. Het is waar dat we onderweg verschillende dingen hebben ontdekt. Ten eerste, als het eenvoudiger kan, is het beter. Wat onaanvaardbaar is, is de pretentie van sommigen om het niet zozeer gemakkelijk te maken, maar juist om de gemeenschappelijke doelen te vergeten. Nadenken over intelligent, schoon energiegebruik, zodat het ons geen problemen oplevert, is niet ideologisch; het is intelligent. Het is een factor voor de concurrentiekracht, zoals ik eerder al aangaf met betrekking tot de elektrische auto. Deze staat al 15 jaar in de belangstelling van de Chinese industrie en loopt dus al jaren op ons voor. Wij moeten het simpel houden. Zouden er mensen zijn die misbruik willen maken van een complexe context zoals die waarin wij leven om hun eigen agenda opzij te zetten? Zeker. Klopt dit? Geen. Dan staan ​​we ineens om de hoek, omdat we gestopt zijn met investeren in het creëren van kansen en we geen andere keuze hebben dan de kosten onder ogen te zien. Dat is onaantastbaar.

Er wordt nog steeds onderzoek gedaan naar de oorzaak van de stroomstoring in het Iberisch schiereiland. Was het de schuld van hernieuwbare energiebronnen?

Het is een situatie die voor iedereen heel schokkend is en we zullen er ongetwijfeld lessen uit leren als we eenmaal begrijpen wat er precies is gebeurd. Het bevestigt ook iets waar we al lange tijd aan werken. We hebben meer onderlinge verbindingen nodig omdat de oscillatie dan zou zijn afgezwakt, maar het zou ons ook in staat hebben gesteld om sneller te herstellen. Er is meer investering nodig in het netwerk, niet alleen in de uitbreiding ervan, maar ook in de intelligente werking van die netwerken en hun operationele capaciteit. Toen ik in 2018 aan de macht kwam, investeerde Red Eléctrica ongeveer 400 miljoen euro per jaar. Tegenwoordig investeert het fonds 1,4 miljard euro per jaar. We moeten blijven investeren in meer onderlinge verbindingen, betere mogelijkheden voor netwerkbeheer en meer opslag, omdat het systeem anders is. En dat is wat Spanje deed en wat het moet blijven doen.

Boetes voor Apple en Meta “Digitale giganten hebben er belang bij om zich aan de EU-regels te houden.”

Moet Spanje de levensduur van zijn kerncentrales verlengen?

Mijn persoonlijke mening is niet relevant. Ik denk dat we ons er heel erg van bewust moeten zijn dat het systeem uiteraard gebouwd moet worden met volledige garanties voor de beschikbaarheid van elektriciteit en het efficiënte gebruik ervan. Er moet worden bepaald of onderhoud noodzakelijk is, of er investeringen nodig zijn en wie deze zal betalen. Ik was verrast door het gemak waarmee de beslissingen over de staatssteun voor het onderhoud van twee kerncentrales in België, die de afgelopen maanden zijn afgehandeld, enigszins vreemd worden beoordeeld. Twee kernreactoren waarvan de verlenging van de levensduur enkel mogelijk was dankzij overheidsfinanciering door de Belgische overheid, ter waarde van 32 miljard euro. Deze verlenging van de levensduur brengt immers veel risico's en financiële kosten met zich mee, die de beheerder van de centrale niet op zich wilde nemen zonder aanzienlijke impliciete steun van de Belgische overheid.

Maar in Spanje...

In het geval van Spanje is de vraag: wat wordt er voorgesteld? De houdbaarheid verlengen of de consument laten betalen voor wat? 20, 30, 40 miljard? Je moet voorzichtig zijn met hoe je dingen aanpakt. Het is als een oude auto in perfecte staat, die nog lang mee kan of, omdat hij verrassingen oplevert, investeringen nodig heeft die op een gegeven moment hoger zijn dan wij redelijk achtten voor de productiecapaciteit. De eigenaar van een kerncentrale stelt voor de levensduur ervan te verlengen als hij of zij denkt dat het rendabel is, dat er vraag naar is en dat hij of zij de energie kan dekken. En uiteraard onder veilige omstandigheden.